Trong quan niệm của các nước phương Đông ông trời (Ngọc Hoàng Đại đế) chính là chủ nhân của trời đất và vạn vật. Ngài chính là đấng tối cao có quyền quyết định đến sống chết, mưa gió và mọi sự vật, sự việc trên nhân dân. Chính vì để tỏ lòng thành kính cũng như cầu mong một năm mưa thuận gió hòa các gia đình thường thực hiện lễ cúng Vía Trời. Cùng Cơ sở gốm sứ Bát Tràng Đại Việt tìm hiểu về nguồn gốc ý nghĩa cũng như các lễ vật cần chuẩn vị và văn khấn cúng Ngọc Hoàng thượng đế trong ngày này qua bài viết sau.
Nguồn gốc, ý nghĩa nghi lễ cúng Ngọc Hoàng
Nghi lễ cúng Ngọc Hoàng hay còn được gọi là cúng Vía Trời là một trong những phong tục tín ngưỡng quen thuộc tại Việt Nam. Nguồn gốc của lễ cũng Vía Trời bắt nguồn từ Trung Hoa từ ngàn xưa. Do có cùng cội nguồn văn hóa nên người Việt cũng có thói quen và tập tục cúng kiếng Ngọc Hoàng Đại Đế vào ngày Vía Trời. Tại Việt Nam nghi lễ cúng Vía Trời sẽ được thực hiện vào ngày mùng 9 tháng 1 (tháng Giêng) Âm lịch hàng năm. Mục đích chính của nghi lễ cúng này chính là cảm tạ trời đất và cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, làm ăn thuận lợi, may mắn.
Theo truyền thuyết được truyền miệng lại ngày mùng 9 tháng Giêng hay còn được gọi là ngày Thánh Đản. Đây chính là ngày mà Ngọc Hoàng Đại đế sẽ hạ phàm, xuống nhân gian cùng các vị thần tiên hầu cận. Vào ngày này Ngài cùng các vị thần tiên sẽ thăm thú tình hình nhân dân cũng như ban phúc cho 10 phương, 6 cõi, xá tội cho các vong nhân. Chính vì vậy người dân đã biến ngày này thành ngày cúng lễ Ngọc Hoàng nhằm thể hiện lòng thành kính cũng như cầu xin Ngài chứng giám, biến những điều ước của con người thành hiện thực.
Đối với các gia đình có người thân mới qua đời lễ cúng Vía Trời giống như một lời cầu xin để hương hồn người mới mất được siêu thoát và đầu thai sang kiếp khác. Đối với những gia đình có tổ tiên nặng nghiệp lễ cúng Vía Trời có ý nghĩa xin Ngọc Hoàng xá tội, từ đó ban phước mang đến điềm lành, sinh khí mà may mắn cho các thành viên trong gia đình. Thời điểm để thực hiện lễ cúng Vía Trời tốt nhất chính là vào rạng sáng khi mặt trời chưa mọc lên.
Lễ cúng Ngọc Hoàng hàng năm không chỉ thể hiện lòng thành kính của con người với mẹ thiên nhiên mà còn là tín ngưỡng thờ cúng truyền thống của ông cha. Lễ cúng được thực hiện vào mùng 9 tháng Giêng, đây được xem là thời gian khởi đầu cho năm mới vạn sự như ý, thông hanh suốt năm. Qua việc làm lễ cúng các gia đình mong muốn được Ngọc Hoàng ban phước, phổ độ cho một năm mới mọi việc, mọi chuyện, mọi người đều được bình an- khỏe mạnh, vạn sự như ý. Tục lệ này thường thấy ở các tỉnh ven biển hoặc các khu vực làm nông nghiệp phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên tại Việt Nam.
Các lễ vật cần chuẩn bị trong lễ cúng Vía Trời mùng 9 tháng giêng
Lễ cúng Ngọc Hoàng Đại Đế vào ngày Vía Trời không cần phải làm quá lớn, không nhất thiết phải bày mâm cao cỗ dầy hay quá chú trọng đến vật chất. Quan trọng nhất vẫn là lòng thành tâm của người thực hiện nghi lễ. Tùy thuộc vào từng vùng miền khác nhau trên đất nước mà bạn có thể chuẩn bị lễ vật cúng ngày Vía trời sao cho phù hợp. Mỗi địa phương lại có tập quán, phong tục cũng như nét văn hóa khác nhau nên gia chủ có thể tự do sắm và xếp lễ theo ý mình.
Ngoài ra lễ vật cúng Vía Trời có thể sắp xếp theo điều kiện tài chính và thời gian của các gia đình. Hầu hết tại các gia đình và các địa phương đều có các lễ vật thiết yếu như:
- Hương
- Đèn cày hoặc nến cốc
- 1 bình hoa tươi (nên chọn cúc vàng)
- 9 chén nước lã hoặc trà
- Hoa quả (nên chọn 5 loại quả)
- Các vật phẩm để cúng tế trời như:
- Đồ khô (bột khoai, bột bán kim, nấm mèo, đông cô, táo tàu, bùn tàu, tàu hủ ki, phổ tai, táo tàu sấy…)
- Đồ vàng mã (vàng thọ, vàng ông trời, một cặp thùng giấy gồm 1 cái màu vàng kim và 1 cái màu bạc)
- Một cặp mía màu vàng (còn nguyên ngọn)
- Đường đổ khuôn (là đường mía được đổ theo khuôn hình tháp lục giác, kỳ lân, lý ngư hay thỏi vàng)
Lưu ý: Bạn nên chuẩn bị các lễ vật cúng Vía Trời tính seo số lẻ như 3, 5, 7, 9.
Văn khấn cúng Ngọc Hoàng Thượng Đế vào ngày Vía Trời
Hiện nay có rất nhiều bản văn khấn cúng Ngọc Hoàng thượng đế vào ngày Vía Trời. Tùy thuộc vào từng địa phương cũng như các dị bản mà lời trong văn khấn sẽ có sự biến đổi nhất định. Khi thực hiện lễ cúng Ngọc Hoàng Đại đế vào ngày Vía Trời hàng năm bạn có thể tham khảo bản văn khấn chuẩn sau đây:
Nam mô a di đà phật
Nam mô a di đà phật
Nam mô a di đà phật
Con xin cung thỉnh đức vua cha Ngọc Hoàng Thượng Đế, Đức vua cha Bát Hải, Đức vua cha Thủy Tề, Hội đồng đức vua cha. Quan nam tào bắc đẩu, tứ đại thiên vương, thiên long hộ pháp.
Con xin cung thỉnh Ngũ vị Hoàng tử, ngũ vị Tiên Ông.
Con xin cung thỉnh Đức Hoàng Thiên Quốc mẫu, Mộc Công thiên mẫu, Mẫu Bát Hải, Mẫu Thủy tề. Thánh mẫu Cửu trùng thiên.
Con xin cung thỉnh Đức phật a di đà dược sư lưu ly quang như lai Phật – con xin cung thỉnh đức Phật thích ca mâu ni, giáo chủ cõi cực lạc sa bà như lai – con xin cung thỉnh Đức Phật mẫu Chuẩn Đề quan thế Âm bồ tát. Con xin cung thỉnh Đức phật Hoàng Trần Nhân Tông, cùng muôn ngàn chư vị Phật, chư vị Bồ tát, các chư vị La hán, các đức Hộ pháp
Con xin cung thỉnh các Vua, các Mẫu, các chầu các quan, Mẫu đệ nhất, Mẫu đệ nhị, Mẫu đệ tam, tam tòa đức Thánh mẫu.
Con xin cung thỉnh Tứ phủ chầu bà, Tứ phủ vạn linh, long thiên thánh chúng vị tiền.
Con xin cung thỉnh các vị tiên thiên, tiên thánh, tiên thần, Đức thánh Tản Viên Sơn Thần, Đức thánh Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, các thánh cô, thánh cậu, hồn thiêng sông núi.
Con xin cung thỉnh các Quan thần linh bản địa, Thần hoàng bản thổ, Thần công thổ địa, Thần tài, Thần quân Táo công muôn vàn chư vị thần linh đang cai quản …(Địa chỉ nhà mình).
Con xin cung thỉnh đức thánh tổ dòng họ bố hoặc (Nhà chồng) Bà cô tổ dòng họ…, các cụ tổ tiên hai bên nội ngoại, các hội đồng bà cô, ông mãnh, các vong linh, hương hồn dòng họ……, các cô bé đỏ cậu bé đỏ.
Hôm nay ngày ….. tháng ….. năm …… Chúng con: (họ tên chồng, vợ rồi đến các con….) có nén hương, chút lễ mọn với lòng thành kính dâng lên Trời, phật, các cung các cõi linh thiêng.
Cầu xin các ngài gia hộ độ trì cho chúng con: Được âm phù, dương trợ, được trên kính, dưới nhường, được bạn bè người thân giúp đỡ, để công việc được thuận buồm xuôi gió. Cho chúng con Nhà cửa yên ấm, bình an, vợ chồng hạnh phúc, các con khỏe mạnh, có tài có lộc, có điều kiện, có phương tiện để làm phúc làm thiện, tích phúc, tích đức, làm rạng danh cho dòng họ, tổ tiên.
Lễ mọn lòng thành xin các ngài, các cung các cõi linh thiêng chắp lễ, chắp lời cầu xin thỉnh nguyện của chúng con.
Nam mô a di đà phật
Nam mô a di đà phật
Nam mô a di đà phật
Lưu ý: Khi đọc văn khấn cần đọc rõ ràng, liền mạch, không ngắc ngữ, ngắc mạch. Gia chủ nên đọc rõ thành lời, không đọc thầm, không cần đọc quá to. Khi thực hiện nghi lễ cần nghiêm túc, thành kính, ăn mặc chỉn chu, lịch sự.
Gốm Đại Việt vừa cung cấp nguồn gốc, ý nghĩa cũng như các lễ vật cần chuẩn bị và bài văn khấn cúng Ngọc Hoàng thượng đế vào ngày Vía Trời đến quý vị và các bạn. Để cầu mong cho một năm bình an, vạn sự như ý, mưa thuận gió mùa cũng như sức khỏe và sinh khí cho các thành viên trong gia đình bạn đừng quên thực hiện nghi lễ cúng Trời vào ngày mùng 9 tháng Giêng hàng năm. Hy vọng bài viết mà Gốm Đại Việt cung cấp đã mang đến các thông tin hữu ích đến quý vị và các bạn.
Bài viết liên quan
